Hệ thống nhà thông minh (smarthome) mang lại nhiều tiện ích vượt trội: từ điều khiển thiết bị điện tử bằng smartphone, tự động hóa ánh sáng, điều hòa không khí đến giám sát an ninh qua camera, cảm biến. Nhưng trong một tình huống phổ biến tại nhiều vùng ở Việt Nam – mất điện – thì smarthome có còn hoạt động không? Nếu không, có giải pháp nào thay thế?
Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Nhà thông minh hoạt động như thế nào?
Nhà thông minh là hệ thống tích hợp các thiết bị điện tử, cảm biến, điều khiển trung tâm và kết nối mạng (Wi-Fi hoặc Zigbee, Z-Wave) để người dùng có thể điều khiển từ xa hoặc lập trình tự động.
Các thành phần chính gồm:
-
Thiết bị đầu ra: Đèn, máy lạnh, ổ cắm, motor cửa cuốn, rèm cửa tự động…
-
Thiết bị đầu vào: Cảm biến chuyển động, cảm biến khói, camera, công tắc thông minh…
-
Bộ điều khiển trung tâm (Hub): Kết nối tất cả thiết bị và truyền lệnh.
-
Ứng dụng điều khiển: Trên smartphone, tablet, máy tính bảng.
-
Nguồn điện và mạng internet: Cung cấp năng lượng và kết nối để thiết bị hoạt động đồng bộ.
Vậy khi mất điện – điều kiện cơ bản để vận hành – hệ thống này còn dùng được không?
2. Khi mất điện, điều gì xảy ra với hệ thống smarthome?
a. Mất điện = thiết bị ngừng hoạt động (đa số)
Phần lớn thiết bị trong smarthome cần nguồn điện lưới để hoạt động. Khi điện bị cắt:
-
Đèn, ổ cắm, công tắc thông minh, motor cửa cuốn… sẽ không thể hoạt động.
-
Hub điều khiển, modem internet, router Wi-Fi cũng sẽ mất nguồn, dẫn đến toàn bộ hệ thống không thể điều khiển từ xa.
b. Một số thiết bị có pin dự phòng vẫn hoạt động
Tuy nhiên, không phải tất cả đều “chết lâm sàng”:
-
Camera an ninh có pin backup hoặc dùng pin rời vẫn ghi hình và lưu trữ tạm thời.
-
Cảm biến cửa, báo động, cảnh báo khói thường có pin tích hợp nên vẫn hoạt động trong vài giờ.
-
Một số hệ thống trung tâm cao cấp như Google Nest, Aqara Hub M2 có thể dùng pin tạm thời nếu lắp thêm UPS hoặc pin sạc.
3. Các giải pháp để hệ thống smarthome vẫn hoạt động khi mất điện
Mất điện không có nghĩa là bạn phải “bó tay” nhìn hệ thống tê liệt. Dưới đây là những giải pháp bạn có thể áp dụng:
a. Lắp đặt bộ lưu điện (UPS)
UPS là thiết bị dự trữ điện cho những thiết bị quan trọng như:
-
Hub trung tâm
-
Modem/router Wi-Fi
-
Camera an ninh
-
Các cảm biến
Một bộ UPS nhỏ có thể duy trì hoạt động các thiết bị quan trọng trong 2–6 tiếng tùy dung lượng. Đây là giải pháp phổ biến nhất hiện nay.
Xem thêm: Camera có cần bộ lưu điện UPS không? Giải đáp chi tiết và lời khuyên từ chuyên gia
b. Sử dụng pin sạc dự phòng cho một số thiết bị
Một số thiết bị như camera IP, cảm biến thông minh, khóa cửa điện tử… cho phép dùng pin dự phòng hoặc tích hợp sẵn pin. Hãy ưu tiên những thiết bị này khi chọn mua.
c. Kết hợp với hệ thống điện năng lượng mặt trời
Nếu khu vực bạn ở thường xuyên mất điện, đầu tư hệ thống điện mặt trời kèm bộ lưu trữ điện (battery storage) sẽ là giải pháp lâu dài. Ban ngày, năng lượng mặt trời sạc pin, ban đêm hoặc khi cúp điện sẽ sử dụng nguồn pin này để duy trì smarthome và các thiết bị thiết yếu khác.
d. Thiết kế hệ thống smarthome theo hướng phân tầng
Hãy phân chia thiết bị thông minh thành:
-
Tầng quan trọng: camera an ninh, cảm biến, điều khiển trung tâm – cần duy trì bằng UPS hoặc pin.
-
Tầng phụ trợ: đèn thông minh, rèm, TV – có thể tạm dừng khi mất điện.
Thiết kế như vậy giúp bạn dễ dàng ưu tiên khi ngân sách hạn chế.
4. Những thiết bị smarthome hoạt động tốt trong tình trạng mất điện
Một số thiết bị đáng chú ý có thể tiếp tục hoạt động khi mất điện:
| Thiết bị | Có thể hoạt động khi mất điện không? | Ghi chú |
|---|---|---|
| Cảm biến mở cửa | ✅ | Dùng pin, thời gian hoạt động 6-12 tháng |
| Camera có pin (như EZVIZ BC1C) | ✅ | Pin sạc, lưu trữ đám mây hoặc thẻ nhớ |
| Chuông cửa thông minh có pin | ✅ | Có thể kết nối qua sóng Bluetooth |
| Khóa cửa điện tử dùng pin | ✅ | Hoạt động độc lập, có thể mở bằng chìa cơ |
| Hub trung tâm | ❌ nếu không có UPS | Nên cấp nguồn từ UPS |
| Wi-Fi Router | ❌ nếu không có UPS | Mất mạng = mất điều khiển qua app |
5. Smarthome và kết nối internet – Mất điện có mất luôn điều khiển từ xa?
Thông thường, mất điện = mất modem Wi-Fi = bạn không thể điều khiển thiết bị qua smartphone. Tuy nhiên, vẫn có cách giải quyết:
-
Dùng bộ phát Wi-Fi di động (4G/5G) gắn sim + UPS để duy trì mạng.
-
Một số thiết bị smarthome dùng Bluetooth hoặc Zigbee vẫn có thể điều khiển trong phạm vi gần, không cần internet.
6. Có nên lo lắng nếu khu vực bạn thường xuyên mất điện?
Câu trả lời là không nên lo lắng, nhưng cần chuẩn bị kỹ. Smarthome vẫn là xu hướng và có thể hoạt động hiệu quả ngay cả khi không có điện nếu bạn biết đầu tư đúng chỗ:
-
Mua thiết bị có pin dự phòng.
-
Lắp đặt UPS cho những thành phần cốt lõi.
-
Tận dụng năng lượng mặt trời nếu có điều kiện.
-
Phân tầng thiết bị để tối ưu năng lượng sử dụng.
7. Kết luận
Smarthome vẫn có thể hoạt động khi mất điện, nhưng điều đó phụ thuộc vào cách bạn xây dựng và đầu tư hệ thống. Mất điện không đồng nghĩa mất toàn bộ tính năng – nếu bạn trang bị các giải pháp phù hợp như UPS, thiết bị dùng pin và điện mặt trời, ngôi nhà vẫn thông minh và an toàn.
Với sự phát triển của công nghệ, các giải pháp cho nhà thông minh ngày càng linh hoạt và tối ưu. Bạn hoàn toàn có thể yên tâm đầu tư smarthome ngay cả khi khu vực mình ở có tình trạng cúp điện thường xuyên.
Liên hệ ngay với Phú Minh Phát để được hỗ trợ tư vấn và lắp đặt smarthome tại khu vực Lâm Đồng.
