Hệ thống điện năng lượng mặt trời ngày càng được ưa chuộng tại Việt Nam nhờ khả năng tiết kiệm chi phí điện năng và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, để hệ thống hoạt động hiệu quả, một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu chính là hướng và góc nghiêng khi lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nên đặt tấm pin năng lượng mặt trời hướng nào, ở góc bao nhiêu độ và những yếu tố kỹ thuật cần lưu ý để tối ưu hóa lượng điện thu được mỗi ngày.
1. Vì sao hướng đặt tấm pin lại quan trọng?
Tấm pin mặt trời hoạt động bằng cách chuyển đổi bức xạ mặt trời thành điện năng. Vì vậy, việc tấm pin hứng được nhiều ánh sáng mặt trời nhất trong ngày là điều kiện tiên quyết để hệ thống đạt hiệu suất cao.
Nếu bạn lắp tấm pin lệch hướng hoặc bị che bóng bởi cây, mái nhà, cột điện…, hiệu suất sản sinh điện sẽ giảm đáng kể – thậm chí hao hụt đến 20–30% so với lắp đúng cách.
2. Hướng đặt tấm pin tốt nhất tại Việt Nam
Việt Nam nằm ở bán cầu Bắc, khu vực gần xích đạo, vì vậy ánh sáng mặt trời có quỹ đạo tương đối ổn định quanh năm.
✅ Hướng Nam là hướng đặt tối ưu nhất cho tấm pin năng lượng mặt trời tại Việt Nam.
Lý do:
-
Hướng Nam giúp tấm pin thu được ánh sáng trực tiếp vào buổi sáng, giữa trưa và chiều.
-
Quỹ đạo mặt trời di chuyển từ Đông sang Tây nhưng lệch về phía Nam trong hầu hết các tháng.
⚠️ Các hướng khác:
-
Hướng Đông: nhận nắng tốt vào buổi sáng, kém vào buổi chiều → phù hợp nếu nhu cầu điện nhiều vào buổi sáng.
-
Hướng Tây: nắng gắt buổi chiều nhưng buổi sáng yếu → dễ nóng, giảm tuổi thọ tấm pin.
-
Hướng Bắc: không khuyến nghị vì nhận ánh sáng gián tiếp, hiệu suất thấp.
Tìm hiểu thêm: Những lỗi thường gặp khi lắp đặt đèn năng lượng mặt trời
3. Góc nghiêng tấm pin mặt trời bao nhiêu là hợp lý?
Bên cạnh hướng đặt, góc nghiêng (độ dốc của tấm pin so với mặt phẳng ngang) cũng ảnh hưởng lớn đến khả năng hấp thụ ánh sáng.
🔧 Cách tính góc nghiêng lý tưởng:
-
Góc nghiêng = Vĩ độ địa phương ± 10 độ
-
Ví dụ: TP. Hồ Chí Minh (vĩ độ 10°N) → góc nghiêng khoảng 10–20 độ
-
Đà Lạt (vĩ độ ~11.9°N) → nên đặt góc nghiêng từ 15–25 độ
-
💡 Nếu bạn muốn hiệu suất cao quanh năm, có thể:
-
Đặt góc nghiêng cố định trung bình (~15–20 độ)
-
Hoặc điều chỉnh góc nghiêng theo mùa (nếu có giàn quay):
-
Mùa hè: giảm góc nghiêng (10–15°)
-
Mùa đông: tăng góc nghiêng (20–25°)
-
4. Những yếu tố khác ảnh hưởng đến hiệu suất tấm pin
a. Bóng râm và vật cản
-
Cây cối, cột điện, nhà cao tầng gần đó sẽ tạo bóng râm → làm sụt áp và giảm hiệu suất.
-
Chỉ cần 10% diện tích tấm pin bị che nắng, hiệu suất có thể giảm tới 30–40%.
b. Hướng nghiêng mái nhà
-
Nếu mái nhà hướng đúng Nam thì có thể gắn trực tiếp lên mái.
-
Nếu mái nghiêng sai hướng (Đông – Bắc – Tây), cần lắp thêm khung đỡ xoay hoặc giá nâng để điều chỉnh hướng tấm pin.
c. Loại tấm pin
-
Tấm pin đơn tinh thể (monocrystalline) cho hiệu suất cao hơn đa tinh thể (polycrystalline), đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc trời nhiều mây.
5. Ví dụ cụ thể về hướng lắp đặt tại các tỉnh thành
| Khu vực | Hướng tối ưu | Góc nghiêng phù hợp |
|---|---|---|
| Hà Nội | Nam | 20–25° |
| TP. Hồ Chí Minh | Nam | 10–15° |
| Đà Lạt – Lâm Đồng | Nam | 15–20° |
| Cần Thơ – Miền Tây | Nam | 10–12° |
| Đà Nẵng | Nam | 15–18° |
Nếu mái nhà không thể xoay hướng được, bạn vẫn có thể dùng khung điều chỉnh hướng (giá xoay) để cải thiện hiệu suất hấp thụ nắng.
6. Có nên lắp tấm pin hướng Đông – Tây nếu bắt buộc?
Trong một số trường hợp (mái nhà cố định, không thể thay đổi), bạn có thể lắp theo hướng Đông hoặc Tây, nhưng cần lưu ý:
-
Hướng Đông: phù hợp nếu bạn dùng điện nhiều vào buổi sáng (ví dụ nhà có hệ thống tưới tự động sáng sớm, quán ăn, cửa hàng sáng mở sớm).
-
Hướng Tây: phù hợp với nhu cầu dùng điện cao vào chiều tối (quán cà phê, nhà ở có người về chiều).
-
Tuy nhiên, nên lắp song song cả 2 hướng Đông và Tây để cân bằng nếu mái nhà chia đôi được – hiệu suất cộng dồn vẫn khá tốt.
7. Lưu ý kỹ thuật và bảo trì sau khi lắp đặt
-
Luôn giữ bề mặt tấm pin sạch sẽ, tránh bụi bẩn, lá cây hoặc phân chim – nên vệ sinh mỗi 2–3 tháng.
-
Kiểm tra dây dẫn, khung giá định kỳ để tránh gỉ sét hoặc rò rỉ điện.
-
Nếu có điều kiện, nên dùng hệ thống giám sát điện mặt trời từ xa (qua app) để kiểm tra hiệu suất theo thời gian thực.
Kết luận
Để hệ thống điện năng lượng mặt trời hoạt động hiệu quả và bền bỉ, việc chọn hướng đặt và góc nghiêng tấm pin là yếu tố kỹ thuật quan trọng không thể bỏ qua. Hướng Nam luôn là lựa chọn tối ưu tại Việt Nam. Tuy nhiên, tùy theo vị trí thực tế và nhu cầu sử dụng, bạn có thể linh hoạt điều chỉnh để phù hợp.
Nếu bạn đang chuẩn bị mua đèn điện năng lượng mặt trời tại Lâm Đồng, TP.HCM hay các tỉnh khác, hãy tham khảo đơn vị chuyên nghiệp như Phú Minh Phát, nơi cung cấp giải pháp tư vấn, khảo sát và thi công tối ưu nhất cho từng mái nhà.
